Uroczystość Najświętszej Trójcy (2024)

Pwt 4,32-34.39-40; Ps 33; Rz 8,14-17; Mt 28,16-20

Wszyscy, których prowadzi Duch Boży, są synami Bożymi

Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha świętego. (Mt 28,19)

Chrzest w imię Trójjedynego Boga. Wiara w Trójcę Świętą. Wiara, która wyróżnia chrześcijan spośród innych religii. Wiara, która dotyka Tajemnicy Boga; Jego wewnętrznego życia.

Jest jeden Bóg, ale w trzech Osobach. Osoby Boskie mają tę samą Boską naturę, ale rzeczywiście różnią się między sobą relacjami pochodzenia. Ojciec jest odniesiony do Syna, Syn do Ojca, Duch Święty do Ojca i Syna. Ojciec jest Tym, który rodzi, Syn Tym, który jest rodzony; Duch Święty Tym, który pochodzi. (Por. Synod Toledański XI, 675; Sobór Laterański IV, 1215)

Trudna nauka… A jest tylko próbą zbliżenia się do Tajemnicy Boga; nieudolną próbą Jej wyrażenia, na ile się da to uczynić w ludzkich pojęciach…

Czy nie można było prościej?...

Próbowano prościej. Głoszono na przykład, że Syn i Duch są podporządkowani Ojcu (momarchianizm); albo że jeden Bóg ukazuje się pod trzema różnymi maskami (modalizm). Ale to nie była prawdziwa nauka; nie była ona wierna Bożemu Objawieniu. A przecież to Boże Objawienie jest kryterium prawdziwości nauczania. Boże Objawienie, a nie nasze, ludzkie pomysły…

Pozostaje nam więc pogodzić się z prawdą, że Bóg jest Tajemnicą Największą; że nigdy – w ludzkich pojęciach – do końca Jej nie wyjaśnimy; że często możemy tylko próbować opisać, w słowach zawsze zbyt małych…

Kryterium prawdziwości nauczania jest Boże Objawienie; wierność temu Objawieniu. Spróbujmy więc rozważyć - wyznaczone przez Kościół na dzisiejszą uroczystość - fragmenty Pisma Świętego, szukając w nich treści odnoszących się do Trójcy Świętej. 

Pierwsze czytanie - z Księgi Powtórzonego Prawa – mocno akcentuje prawdę, że jest tylko jeden Bóg.

Poznaj dzisiaj i rozważ w swym sercu, że Pan jest Bogiem, a na niebie wysoko i na ziemi nisko nie ma innego. (Pwt 4,39)

Wiara w jednego Boga – monoteizm – wyróżniała Izraelitów spośród innych narodów. Nie była to przy tym wiara w jakiś filozoficzny byt doskonały, ale wiara w konkretnego Boga, który wybrał sobie jeden naród i wyprowadził go ku wolności. (Por. Pwt 4,33-34) Można śmiało zaryzykować stwierdzenie, że ten Bóg ma ojcowskie rysy.

Psalmista również wychwala Jedynego Boga, który sprawił, że wszystko się stało. Ten Bóg jest jednocześnie bliski ludziom bogobojnym. Jest ich pomocą i tarczą. (Por. Ps 33) I znów możemy mówić o ojcowskich rysach Boga. 

Czytania ze Starego Testamentu przybliżają nam więc Boga Ojca. I mówią o Jego ojcostwie w stosunku do człowieka.

Święty Paweł w czytanym dzisiaj fragmencie Listu do Rzymian rozwija tę naukę. Do Boga możemy wołać: „Abba, Ojcze!” (Por. Rz 8,15) A możemy to czynić dzięki Duchowi Bożemu, który nas prowadzi. (Por. Rz 8,14-16) Będąc zaś dziećmi Bożymi jesteśmy dziedzicami Boga, a współdziedzicami Chrystusa. (Por. Rz 8, 17)

W tym krótkim tekście święty Paweł wymienia wszystkie Osoby Boskie; całą Trójcę Świętą. A ten Trójjedyny Bóg jest bliski człowiekowi. I mamy mieć udział w Jego chwale. (Por. Rz 8,17)

Wreszcie scena kończąca Ewangelię według świętego Mateusza. Jezus rozsyła swoich uczniów, by nauczali wszystkie narody i by udzielali chrztu: w imię Ojca i Syna, i Ducha świętego. Jednocześnie zapewnia, że pozostaje z nami, aż do skończenia świata. (Por. Mt 28,19)

I znów wymienione są trzy osoby Boskie; Trójca Święta. Tą formułą trynitarną zostaliśmy ochrzczeni. Zauważmy: Nie chrzci się „w imiona” Ojca, Syna i Ducha Świętego, tylko „w imię” Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Ponieważ jeden jest tylko Bóg: Ojciec Wszechmogący i Jego jedyny Syn, i Duch święty, czyli Trójca Święta. (Por. KKK 233)

Bóg objawił się jako Jeden, ale w trzech Osobach. I objawił się jednocześnie jako bliski człowiekowi. Bliski przez miłość. Bóg, który jest Miłością kocha człowieka i podnosi Go do wspólnoty ze Sobą. Bóg czyni z nas dzieci Boże.

Od wczoraj obchodzone są w Kościele Światowe Dni Dzieci. To dobrze. Ale w kontekście dzisiejszej Uroczystości i wyznaczonych na nią tekstów biblijnych odkrywamy raz jeszcze, że wszyscy – o ile pozwalamy się prowadzić Duchowi Bożemu - jesteśmy dziećmi Bożymi, dziedzicami Boga Ojca, a współdziedzicami Chrystusa. (Por. Rz 8,14-17)

Ta prawda zaś ma już bardzo konkretne przeniesienie na nasze życie. Bo tak naprawdę nauka o Trójcy Świętej nie jest tylko owocem zawiłych spekulacji i ma wielkie znaczenie dla naszej wiary i dla chrześcijańskiego życia. To nauka o Tajemnicy Boga w sobie samym. Z niej wynikają wszystkie inne tajemnice wiary. To najbardziej podstawowe i istotne nauczanie w „hierarchii prawd wiary.” (Por. KKK 234)

Cała historia zbawienia nie jest niczym innym, jak historią drogi i środków, przez które prawdziwy i jedyny Bóg, Ojciec, Syn i Duch Święty, objawia się, pojednuje i jednoczy ze sobą ludzi, którzy odwracają się od grzechu." (Kongregacja do Spraw Duchowieństwa, Ogólne dyrektorium katechetyczne, 47, za: KKK 234)

Wyznanie wiary w Boga w Trójcy jedynego jest więc ostatecznie wykładnią i rozwinięciem tego krótkiego zdania zapisanego w Pierwszym Liście świętego Jana: Bóg jest miłością. (1 J 4,8; Por. Katechizm katolicki dorosłych, 84)

Trójca to Miłujący (Ojciec), Umiłowany (Syn) i Miłość uosobiona (Duch Święty) (św. Augustyn, De Trinitate VIII, 8; VI,5 za: Dogmatyka Katolicka, 219)

Bóg jest Miłością. (Por. 1 J 4,8) Bóg jest Miłością w sobie samym. I Bóg jest Miłością wobec nas. Amen.

Ks. Bogusław Banach, PMK Mannheim